Słownik pojęć bankowych

Zrozumienie terminologii bankowej wpływa na podejmowane przez nas decyzje. Warto więc zapoznać się z pojęciami obowiązującymi w tej dziedzinie. Przedstawiamy słownik pojęć bankowych, które najczęściej występują w naszym życiu.

Bank — to instytucja finansowa. Działalność opiera na przyjmowaniu wkładów pieniężnych, udzielaniu kredytów i gwarancji bankowych. Może wykonywać czynności opisane w statusie danej organizacji, niezmiennie jest pod kontrolą KNF i musi działać w myśl przepisów dotyczących Prawa Bankowego.

Bank spółdzielczy — instytucja finansowa działająca w oparciu o spółdzielcze zasady. Regulacją dla jej działalności jest prawo spółdzielcze oraz ustawa Prawa Bankowego. Tego rodzaju banki skupiają zainteresowane osoby i działają w ich interesie.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny — instytucja zapewniająca bezpieczeństwo i stabilność systemów bankowych, a tym samym powierzonych bankom pieniędzy. BFG ma za zadanie działać na rzecz klientów i chronić ich fundusze we wszystkich bankach. Od 2013 roku ich nadzór rozszerzył się także o SKOK-i.

Depozyt bankowy — tym mianem określa się środki finansowe klienta złożone w banku na czas określony lub nieokreślony. Depozyt to dla banku zobowiązanie wobec klienta. Dzielimy je na terminowe (np. lokaty) oraz płatne na żądanie (a’vista). Wysokość depozytów, zwana oprocentowaniem jest zależna od stóp procentowych, wysokości wkładu i czasu trwania umowy.

Fundusze inwestycyjne — pomnażanie kapitału powierzonego przez klienta. Inwestycje należą do zbiorowych i odnoszą się do instrumentów finansowych tj. akcje, obligacje.

Indywidualne Konto Emerytalne – to dobrowolna forma oszczędzania pieniędzy na emeryturę. Jest to element III filaru emerytalnego. Najczęściej IKE jest proponowane przez banki, ale też domy maklerskie, towarzystwa ubezpieczeniowe i uprawnione podmioty. Zysk ze zgromadzonych środków jest wolny od podatku z zysków kapitałowych, zwanego podatkiem „belki” pod warunkiem, że wypłata środków nie nastąpi przed ukończeniem przez beneficjenta 60 roku życia.

Inflacja – to wzrost cen rynkowych przy jednoczesnym osłabieniu wartości nabywanego pieniądza. To spadek korzyści naszego pieniądza. Swego rodzaju zabezpieczeniem przed jej skutkami może być ulokowanie swoich oszczędności na stosownej lokacie terminowej.

Kapitalizacja odsetek — wyliczenie sumy zgromadzonych odsetek w stosunku do kapitału. Najczęściej ma ona miejsce po zakończeniu umowy lokaty. W przypadku kont oszczędnościowych kapitalizacja odsetek ma miejsce regularnie, w okresach umownych.

Karta debetowa — należy do grupy kart płatniczych. Jej celem jest rozliczanie płatności bezgotówkowych i dokonywanie wypłat z bankomatów. Karta debetowa jest integralną częścią rachunku bankowego, jej limit jest zgodny ze środkami zgromadzonymi na koncie. Nowoczesną formą tego środka płatniczego są karty zbliżeniowe pozwalające na tzw. szybkie płatności do 50 złotych.

Karta kredytowa — to instrument płatniczy oparty o udzielony przez bank limit kredytowy. Szybkie uiszczenie pobranego z karty zobowiązania czyni kredyt pozbawionym odsetek. W przypadku spłaty późniejszej (ponad miesiąc od dokonania płatności) bank zaczyna naliczać odsetki.

Komisja Nadzoru Finansowego — instytucja, której celem jest nadzór nad szeroko pojętym rynkiem finansowym i bankowym w Polsce. Jej zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa i stabilności. Pod stałą kontrolą KNF znajdują się banki, rynek kapitałowy oraz ubezpieczeniowy.

Konto oszczędnościowe – to rachunek bankowy zawierający cechy lokaty. Zgromadzone na nim środki podlegają oprocentowaniu. W zależności od rodzaju wybranego konta klienci mają do nich określony dostęp. Charakterystyczna jest także częstsza kapitalizacja odsetek.

Kredyt – udostępnienie osobie fizycznej lub prawnej ustalonych umową kredytową kwot pieniężnych, które można przeznaczyć na określony cel. Klient jest zobowiązany do zwrotu danej kwoty wraz z odsetkami w określonym terminie. Kredytów udzielają wyłącznie banki. Rozróżniamy kredyty gotówkowe, samochodowe, hipoteczne, obrotowe i inwestycyjne.

Lokata — rodzaj depozytu bankowego, w którym to Klient banku jest powierzającym swoje pieniądze do dyspozycji banku. Lokata jest oprocentowana i zawierana na określony okres czasu. Może mieć charakter lokaty odnawialnej lub nieodnawialnej.

Lokata dla dziecka – długoterminowe i regularne oszczędzanie na rzecz dziecka. Obejmuje różne sposoby oszczędzania.

Lokata progresywna – to depozyt bankowy, którego opłacalność wzrasta proporcjonalnie do trwania umowy. Ten rodzaj lokat zakłada możliwość zerwania umowy przed czasem, a odsetki zostają wypłacone zgodnie ze skalą oprocentowania.

Lokata rentierska – produkt będący depozytem bankowym skierowanym do klientów z zamożnym portfelem. Wymagania dotyczące lokat rentierskich to wysoki wkład kapitału. Odsetki są wypłacane regularnie.

Lokata strukturyzowana – jest depozytem składających się z co najmniej dwóch instrumentów finansowych dzielących się na część oszczędnościową i część inwestycyjną. Około 80% kapitału jest lokowana w bezpieczne instrumenty tj. obligacje, natomiast pozostała część podlega inwestowaniu w produkty o zwiększonym ryzyku, ale również i ryzyku.

Lokata walutowa – depozyt terminowy, wyróżniający się kapitałem w walucie obcej. Charakterystyczne dla tego rodzaju lokat jest stosunkowo niższe oprocentowanie niż w przypadku lokat złotówkowych. Zysk z lokat walutowych jest zależny m.in od wahań kursu waluty.

Oprocentowanie brutto – oprocentowanie produktów bankowych, do których należą depozyty przed odliczeniem podatku od dochodów kapitałowych, który wynosi 19%.

Oprocentowanie netto — oprocentowanie produktów bankowych, które uwzględnia podatek dochodowy w wysokości 19% od zgromadzonych odsetek.

Oprocentowanie nominalne – podstawowe oprocentowanie, które zazwyczaj występuje w reklamowanych produktach bankowych. Nie jest ono pomniejszone o podatek „belki” wynoszący 19% oraz nie uwzględnia inflacji.

Oprocentowanie rzeczywiste – oprocentowanie depozytu bankowego, w którym uwzględniono czynniki będące składową oczekiwanego zysku. Do tych czynników zalicza się m.in. kapitalizację odsetek, podatek dochodowy, inflację.

Plan systematycznego oszczędzania – Klient banku dokonuje zobowiązania wykonywania regularnych wpłat na wskazane konto. Zazwyczaj ustalana jest roczna wysokość składki, które podlega wyższemu oprocentowaniu w porównaniu do innych instrumentów bankowych służących pomnażaniu oszczędności. To sposób pomnażania oszczędności o znacznym ryzyku, ponieważ kapitał jest inwestowany w ubezpieczenia oraz fundusze, daje jednak możliwość regularnego i efektownego oszczędzania na przyszłość.

Podatek Belki – podatek wprowadzony w 2012 roku przez Ministra Finansów, Marka Belkę. Jest to opodatkowanie zysków kapitałowych ( m.in. odsetek z lokat) pobierany od osób fizycznych.

Rachunek Oszczędnościowo – Rozliczeniowy – w skrócie ROR. To jedne z podstawowych instrumentów należących do depozytu bankowego, który ma na celu gromadzenie środków finansowych. Rachunek ten służy także do prowadzenia różnego rodzaju rozliczeń w formie gotówkowej i elektronicznej. Prowadzony dla osób fizycznych oraz firm. Związany z dodatkowymi produktami bankowymi tj. karty debetowe i kredytowe.

Rada Polityki Pieniężnej – główny organ Narodowego Banku Polskiego. Rada jest odpowiedzialna za wysokość stóp procentowych, kształtowanie polityki monetarnej oraz pieczę i ustalenie planu działania Narodowego Banku Centralnego.

SKOK – Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa działa na podstawie prawa spółdzielczego. Członkami SKOK-ów są osoby połączone z nią w sensie zawodowym oraz organizacyjnym. Instytucja finansowa działająca w oparciu o stosowne ustawy i objęta kontrolą Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. SKOK nie jest bankiem.

Spread walutowy – to różnica pomiędzy ceną zakupu i ceną sprzedaży określonej waluty. Wartość jest wyrażana w sposób procentowy i jest ona zyskiem dla banków zajmujących się obrotem walut, a także dla kantorów.

Stopy procentowe Banku Centralnego – wartość wyrażająca wartość ceny kredytów udzielanych przez NBP bankom komercyjnym. Ich wysokość wpływa na całą gospodarkę. Do podstawowych stóp procentowych zalicza się : depozytowe, referencyjne, lombardowe oraz redyskontowe. Ustalana są na comiesięcznych posiedzeniach Rady Polityki Pieniężnej.

WIBID – stopa procentowa w ujęciu rocznym odnosząca się do ceny, jaką muszą płacić banki za środki depozytowe przyjęte od innych banków. WIBID w sposób bezpośredni wpływa na oprocentowanie lokat.

WIBOR -wskaźnik wysokości oprocentowania kredytów dotyczący polskiego rynku międzybankowego. Ma główny wpływ na oprocentowanie kredytów udzielanych osobom fizycznym.